Thực tiễn kinh doanh thương mại ở các nước trên thế giới và kinh nghiệm những năm gần đây ở Việt Nam cho thấy có nhiều phương pháp để giải quyết tranh chấp trong thương mại quốc tế và giải quyết tranh chấp trong thương mại quốc tế bằng trọng tài thương mại là một phương pháp giải quyết tranh chấp khá hiệu quả và ngày càng được phổ biến hơn.
Trọng tài là phương pháp giải quyết tranh chấp đã có từ lâu đời và được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau như dân sự, thương mại, kinh tế vv… Trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp bằng cách giao vụ việc tranh chấp cho người thứ ba là các trọng tài viên để họ xét xử và ra quyết định cuối cùng trong trường hợp các bên không tự dàn xếp được với nhau bằng con đường thương lượng trực tiếp đồng thời không muốn đưa vụ tranh chấp ra xét xử tại tòa án thương mại. Theo phương thức này, các bên nhất trí thỏa thuận với nhau là sẽ đưa vụ tranh chấp ra giải quyết tại một cơ quan trọng tài nhất định nào đó. Trọng tài thương mại tồn tại dưới hai hình thức, đó là trọng tài vụ việc và trọng tài thường trực.
Toà án là phương thức giải quyết tranh chấp tại cơ quan xét xử nhân danh quyền lực nhà nước được tiến hành theo trình tự, thủ tục nghiêm ngặt, chặt chẽ và bản án hay quyết định của Tòa án về vụ tranh chấp nếu không có sự tự nguyện tuân thủ sẽ được đảm bào thi hành bằng sức mạnh cưỡng chế nhà nước.
So sánh của phương thức giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài và Toà án:
- Điểm giống nhau.
– Đều là hình thức giải quyết tranh chấp trong kinh doanh thương mại
– Đều dựa trên những nguyên tắc chung như: tôn trọng quyền tự định đoạt của đương sự và đảm bảo sự độc lập của người tài phán
- Điểm khác nhau.
| Trọng tài | Tòa án | |
| Tính chất pháp lý | Tổ chức phi chính phủ, một tổ chức mang tính chất xã hội – nghề nghiệp.không được nhà nước quyết định thành lập mà do các trọng tài viên đứng ra thành lập, phán quyết không bị ảnh hưởng bởi quyền lực nhà nước | Cơ quan quyền lực của nhà nước |
| Giai đoạn tố tụng | Phán quyết có tính chung thẩm, không có kháng cáo, kháng nghị => quá trình giải quyết nhanh chóng | Có nhiều cấp xét xử từ sơ thẩm đến phúc thẩm; bản án của Tòa án có thể xem xét lại theo giám đốc thẩm hoặc tái thẩm |
| Bí mật thông tin | Đảm bảo bí mật | Công khai, các bản án thường được công bố rộng rãi trước công chúng, có thể làm lộ bí mật kinh doanh của đương sự, thông tin doanh nghiệp xảy ra tranh chấp cũng có thể làm ảnh hưởng xấu đến uy tin của doanh nghiệp |
| Tính linh hoạt | Thủ tục tố tụng đơn giản, thuận tiện, đảm bảo thời cơ kinh doanh của các bên. Các bên có thể lựa chọn trình tự giải quyết, địa điểm tiến hành. các yếu tố phù hợp với mong muốn => linh hoạt, mềm dẻo | Trải qua nhiều thủ tục, trình tự nghiêm ngặt được quy định trước, không được phép thay đổi. Nhiều lúc trình tự này trở nên rườm rà, khiến việc giải quyết tranh chấp bị trì hoãn, tốn thời gian của các bên. |
| Phán quyết | Không đảm bảo tính cưỡng chế thực hiện | Đảm bảo tính cưỡng chế thực hiện |
| Chi phí | Chi phí lớn do trọng tài là tổ chức phi chính phủ, có tài chính độc lập, nguồn thu chủ yếu là từ lệ phí trọng tài mỗi vụ việc => cao hơn mức phí của Tòa án | Mức phí của Tòa án thấp hơn. Tuy nhiên nếu việc xét xử kéo dài thì có thể làm tổng chi phí cao hơn nhiều so với phí trọng |
Rõ ràng, thủ tục trọng tài đơn giản, nhanh chóng, các bên có thể chủ động về thời gian, địa điểm giải quyết tranh chấp, không trải qua nhiều cấp xét xử.Trọng tài khi giải quyết tranh chấp nhân danh ý chí của các bên, không nhân danh quyền lực tự pháp của nhà nước, nên rất phù hợp để giải quyết các tranh chấp có nhân tố nước ngoài.
Trọng tài là một cơ chế giải quyết tranh chấp mềm dẻo, nhanh chóng, linh hoạt cho các bên. Khi Tòa án xét xử, các bên hoàn toàn phụ thuộc vào sự chỉ đạo của Tòa án về thủ tục, thời gian, địa điểm và cách thức xét xử,…được quy định tước đó. Trong khi đó, với trọng tài các bên thông thường được tự do chọn thủ tục, thời gian, địa điểm, phương thức giải quyết tranh chấp tiện lợi, nhanh chóng, hiệu quả nhất cho các bên trong khuôn khổ cho phép. Điều này giúp làm giảm chi phí, thời gian và tăng hiệu quả cho quá trình giải quyết tranh chấp.
Tuy là giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài, vốn là một tổ chức phi chính phủ, nhưng được hỗ trợ, bảo đảm về mặt pháp lý của Tòa án trên các mặt sau: xác định giá trị pháp lý của thảo thuận trọng tài, giải quyết khiếu nại về thẩm quyền của hội đồng trọng tài, áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, xét đơn yêu cầu hủy quyết định trọng tài, công nhận và thi hành quyết định trọng tài.
Kết luận:
Đối với các phương thức giải quyết tranh chấp khác thì giải quyết tranh chấp trước Trọng tài không phải là tuyệt đối và việc lựa chọn hình thức giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài không những phải được lựa chọn dựa trên cơ sở ưu, nhược điểm của phương thức này mà còn phải tùy vào từng trường hợp tranh chấp để có thể phát huy được tối đa ưu điểm và hạn chế được nhược điểm của phương thức này. Tuy nhiên, một trong những điểm hấp dẫn thương nhân của việc giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế bằng trọng tài thương mại so với toà án là sự thuận tiện, đơn giản trong việc công nhận và cho thi hành phán quyết nước ngoài
========================================
CÔNG TY LUẬT TNHH MTV PHẠM & CỘNG SỰ
Trụ sở: Lầu 2, Phòng 201, Toà nhà số 85, Đường số 3, KDC City Land, Phường 10, Q. Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh
Tư vấn trực tiếp: 0932.718.229
Email: phamyenlaw@gmail.com
Website: https://congtyluatphamvacongsu.com.vn
